دکتر شریعتی ساواکی نبود؟

جناب حجت‌الاسلام والمسلمین حمید روحانی (زیارتی) سال‌ها رییس مرکز اسناد انقلاب اسلامی بود.در یکی از سال‌های نخستین دهه هفتاد، من و دوست قدیمی‌ام آقای علی زمانیان توسط دوستی مشترک به آقای روحانی معرفی شده بودیم. وجه معرفی آن بود که جناب روحانی از دوست مشترکمان خواسته بود اگر برای مجله ۱۵خرداد (که آن موقع نشریه وابسته به مرکز اسناد بود) کسانی را می‌شناسد که بتوانند در کار تحقیق و نگارش کمک کنند به او بشناساند. آن دوست مشترک هم موضوع را به ما گفت.

بعد از یک تماس تلفنی برای هماهنگی خدمت ایشان رسیدیم. استقبال بسیار گرمی کرد. او فردی کاملا مبادی آداب به نظر می‌رسید. این صفت را بعد‌ها هم از دیگران در مورد ایشان شنیدم.

مجله ۱۵ خرداد در آن زمان تعداد کمی نویسنده داشت و بخش اعظم مطالب هم توسط شخص آقای روحانی تهیه می‌شد. قبل از جلسه مذکور، مجله را دیده بودم و ادبیات آن را بسیار تند می‌دانستم. به همین دلیل چهره و رفتار آقای روحانی را متناسب با آن نوشته‌ها نیافتم.

آقای زمانیان هم احساس مشابهی داشت و همین باعث شد با جناب روحانی وارد بحث شویم و او را درباره این ادبیات تند به چالش بکشانیم. ایشان با لحنی بسیار آرام پاسخ می‌داد و از جمله گفت: اگر شما قلمی آرام‌تر دارید بسم الله.

رضا کیانیان:شریعتی انقلابی نبود

آن سال‌هایی که در مشهد زندگی می‌کردیم و کارمان را هم شروع کرده بودیم، دکتر علی شریعتی هم در دانشگاه فردوسی مشهد تاریخ و جامعه‌شناسی درس می‌داد و چون پدر دکتر، یعنی مرحوم محمدتقی شریعتی از قبیل جلسه‌های هفتگی و ماهانه کانون نشر حقایق اسلام را داشت.

وقتی دکتر از پاریس برگشت، طیفی از مذهبی‌های روشنفکر سخنرانی‌های او را گوش کردند و طرفدارش شدند. طیفی از دانشجوهای دانشگاه فردوسی هم که در کلاس‌های او شرکت می‌کردند، با شنیدن حرف‌هایش طرفدار او شدند.

آن روز‌ها من در دبیرستان درس می‌خواندم. به دکتر شریعتی و حرف‌هایش هم علاقه داشتم. حالا که به آن روزهای گذشته نگاه می‌کنم، می‌بینم به دو دلیل طرفدار دکتر شریعتی بوده‌ام؛ یکی انقلابی بودنش و یکی هم شاعر بودن و شوریده بودنش. خب، حالا اینکه دیگر آن ویژگی اوّلش را دوست ندارم. همین حالا هم بعضی از شعر‌ها و کویریاتش را خیلی دوست دارم.

چرا شریعتی ماندگار شد

بدون شک دکتر علی شریعتی یکی ازمطرح ترین و در عین حال  تاثیر گذارترین روشنفکران قرن بیستم  در ایران است . علی رغم اینکه سه  دهه از مرگ ایشان می گذرد اما افکار و اندیشه ها ی این متفکر دینی  هنوز  در میان بخش کثیری از مردم زنده و مورد پسند و استناد است؛ هرچند مخالفان اندیشه های او نیز کم نیستند وخصوصاً روشنفکران سکولار و یا روحانیت سنت گرا  او را به خاطر برخی از تئوری ها و سخنان و موضع گیری هایش  پیوسته مورد انتقاد و اعتراض قرار می دهند .

میراث ارزشمند شریعتی علاوه بر شاگردان مبارز  و فرزندان موفق اش- که هرکدام به نوعی راه او را ادام می دهند-  مجموعه ی گفتارها و آثاری است که ایشان در حوزه هایی چون  اسلام شناسی ، غرب شناسی ، جامعه شناسی ، فلسفه ی تاریخ، ادبیات و... به تقریر و یا تحریر درآورده است . هرچند همه ی  سی وشش جلد آثار شریعتی دارای ارزش هایی یکسانی نیستند و در میان آثار او غث و سمین و حتی تضاد و تعارض فراوان است اما با این وجود کمتر کسی است که بتواند در صدد انکار تاثیر تفکر ایشان بر فعالیت های فکری و سیاسی نیم قرن گذشته ی ایران باشد .

دکتر عباسی و برسی اسطوره از دیدگاه دکتر شریعتی

خاطره ای از دکتر شریعتی

«پروفسور شاندل» علی شریعتی وجود خارجی ندارد

 پروفسور شاندل که دکتر علی شریعتی گاهی از او نقل قول می‌کند، وجود خارجی ندارد.

«شاندل» در زبان فرانسوی به معنای شمع، در واقع‌‌ همان تخلصی است که دکتر علی شریعتی برای خودش در نظر گرفته است: «شمع». این عنوان در عین حال حروف اختصاری نام شریعتی نیز هست؛ شریعتی مزینانی علی.

 در این گزارش مروری داریم بر پروفسور شاندل و چگونگی حضور او در گفتار و نوشتارهای علی شریعتی.

 علی شریعتی در فاصلهٔ سال‌های ۱۳۴۶ تا ۱۳۴۸ دست‌نوشته‌هایی را دارد که از آن‌ها با عنوان «کویریات» یاد می‌کند. بر اساس اسناد منتشر شده در سایت رسمی این نویسنده و جامعه‌شناس، این نوشته‌ها در کلاسور‌های سبز‌رنگ و خاکستری رنگ مکتوب می‌شد با عنوان «گفت‌وگو‌های تنهایی» و بعد هم در یک دورهٔ دوجلدی از سوی بنیاد فرهنگی دکتر علی شریعتی منتشر شده است. در همین آثار است که شریعتی که بر حسب عادت، نوشته‌های تنهایی‌اش را در این دفتر‌ها ثبت می‌کرد، شخصیت «شاندل» را خلق می‌کند و از او به عنوان نویسندهٔ کتاب «گفت‌وگوهای تنهایی» یاد می‌‌کند.

داریوش ارجمند:این پیامک‌ها یعنی شریعتی زنده است

داریوش ارجمند، داریوش ارجمند است! ارجمند، خودش و حتی نقش هایش انگار جزئی از ایرانیت ما ایرانی‌ها است، ارجمند هم شبیه پدرهای سنتی خانواده‌های ایرانی است، هم شبیه شمایل سرداران هخامنشی و هم گره‌خورده با تاریخ صدراسلام با مالک‌اشتر و عبدالعظیم حسنی. ارجمند با قدرت و حرارت حرف می‌زند، آنقدر اعتماد به نفس دارد که از سخنرانی​اش در یک هیات مذهبی و به‌عهده گرفتن سخنگویی فدراسیون ورزش‌های زورخانه‌ای محکم دفاع کند و بگوید «هر چیزی در این جهان است به من مربوط است» و البته اینقدر هم صداقت و صراحت دارد که بگوید مجبورم بازیگری کنم، ولو در نقش‌های زرد.

 شاید زود باشد که بگوییم داریوش ارجمند یک اسطوره است، اما حتما 20 سال دیگر می‌توان او را جزو اسطوره‌های سینمای ایران دانست. متن گفت‌وگوی جام‌جم با داریوش ارجمند را از نظر می‌گذرانید:

مشهور است که شما شاگرد دکتر شریعتی بودید، هم در دانشگاه فردوسی مشهد و هم از نظر فکری. اخیرا پیامک‌هایی طنزی با عنوان دکتر علی شریعتی میان مردم رد و بدل می‌شود، می‌خواستم بدانم عکس‌العمل شما به این پیامک‌ها چه بوده؟ برایتان از این پیامک‌ها آمده است؟

بله، به ما هم رسیده!

شریعتی و تاریخ نظری

گروه تاریخ و همکاری های میان رشته ای پژوهشکده تاریخ اسلام برگزار می کند:
پیش همایش دکتر شریعتی و دانش تاریخ (2)
شریعتی و تاریخ نظری
با حضور
دکتر محمدامین قانعی راد
دکتر محمدعلی اکبری
دکتر محمدجواد غلامرضاکاشی
دکتر داریوش رحمانیان
زمان: شنبه، 7 بهمن ماه 1391، ساعت 16-19

مکان: پژوهشکده تاریخ اسلام

حسین نصر:دکتر شریعتی عضو ساواک بود

اطلاعات بیشتر در مورد سید حسین نصر